۱۳۸۸ خرداد ۶, چهارشنبه

برج مسکونی به ارتفاع 3 کیلومتر...!


باز هم طبیعت منبع الهامی برای دانشمندان و مهندسان تبدیل شده است. در سراسر جهان از جمله دوبی و شرق دور برج های سر به فلک کشیده متعدد و زیبایی دیده می‌شوند که با استفاده از آخرین فناوری های روز ساختمان سازی طراحی و ساخته شده‌اند. البته ارتفاع این برج ها عمدتآ از ۴۰۰ یا ۵۰۰ متر تجاوز نمی‌کند. اکنون تصور کنید در آینده‌ای نزدیک برجی مسکونی یا بهتر بگوییم شهری عمودی به ارتفاع بیش از سه کیلومتر با عرض پایه بیش از یک و نیم کیلومتر ساخته شود.
جمعیتی بالغ بر یک میلیون نفر نیز در این برج ساکن خواهند شد. ساخت این سازه عظیم به عنوان یکی از تازه ترین راهکار های بشر برای مقابله با افزایش جمعیت و پاسخی به نیاز آنها به مشکل است.

ایده‌ی کلی ساخت این برج از لانه‌ی موریانه ها الهام گرفته شده است!

این برج استثنایی Ultima Tower نام دارد که طراحی و ساخت آن از سوی شرکت آمریکایی موسوم به Eugene Tsui مورد بررسی قرار گرفته است. این سازه عظیم که با استفاده از مدرن ترین تکنیک های استاندارد ساختمان سازی و با توجه به معیار هایی نظیر مقاومت در برابر زمین لرزه و سیل ساخته خواهد شد بیش از آن که یک پروژه معماری باشد مجموعه‌ای از اکو سیستم ها البته در ابعاد کوچک است. این پروژه به صورت خودکار ایده هایی استثنایی در خصوص چگونگی تولید انرژی ، استفاده موثر از آب و مسائلی دیگر از جمله چگونگی حمل و نقل و جابجایی را مطرح می‌کند.

قرار است این برج با هزینه‌ای بالغ بر ۱۵۰ میلیارد دلار و در آینده‌ای نزدیک در نقطه‌ای که هنوز تصمیم نهایی درباره آن اتخاذ نشده است ساخته شود ، اما به نظر می‌رسد با توجه به ادامه روند نگران کننده ازدیاد جمعیت این پروژه زودتر از تصورات مدیران شرکت آغاز به کار کند.
رفتن از طبقه همکف این برج به آخرین طبقه آن با آسانسور سریع السیر ۱۰ دقیقه طول می‌کشد!
شکل کلی این برج همچون لانه موریانه ها است که در کناره ها دیواره هایی با خمیدگی ملایم خواهد داشت.همچنین برای خنک سازی این برج از روش هایی همچون استفاده از جریان آب و انتقال حرارت اضافی به سطوح فوقانی سازه و در نهایت انتقال آن به سطوح بالایی اتمسفر زمین استفاده خواهد شد.
گفته می‌شود تمامی سطح خارجی این سازه از صفحات خورشیدی پوشیده خواهد شد و از آن گذشته وجود اختلاف فشار هوا میان قسمت پایین و بالای برج کمک زیادی به تولید برق خواهد کرد. قرار است این برج در ۱۲۰ بخش جزا که هر یک شامل چندین طبقه و اکو سیستم خاص خود است ساخته شود. همچنین انبار های بزرگ آبی در ۱۲ قسمت مجزای این سازه ساخته خواهد شد تا از آنها برای اطفای حریق استفاده شود.


Ultima Tower در یک نگاه:

ارتفاع: ۳۲۱۸/۷ متر
قطر(همکف): ۱/۸ کیلومتر

مساحت زمین: ۱۴ کیلومتر مربع

زیربنا: ۱۴۰ کیلومتر مربع

تعداد طبقات: ۵۰۰

جمعیت: یک میلیون نفر

سرعت آسانسور: ۶ متر بر ثانیه (۲۱ کیلومتر بر ساعت)

هزینه ساخت: ۱۵۰ میلیارد دلار

۱۳۸۸ خرداد ۳, یکشنبه

تحویل نهایی!

با توجه به مشخص شدن تاریخ تحویل نهایی- 22 تیر ماه 1388 ساعت 10 صبح- موارد زیر به عنوان مدارک و نکات تحویل نهایی اعلام می شود:

1. کلیه نقشه ها بصورت دقیق ترسیم شوند و کلیه نکات ترسیم فنی در آنها رعایت شود.
2. قطع ارائه ی نقشه های فنی پروژه 60 در80 سانتیمتر می باشد. ( A2) منظور از نقشه های فنی، کلیه پلان ها و نماها و برش ها و سایت پلان می باشد.
3. یک یا دو شیت به قطع دلخواه جهت ارائه ی گرافیکی پروژه ارائه شود.
4. ماکت پروژه در مقیاس 1:100 با جزئیات مناسب و سازه. این ماکت باید دارای ایستایی باشد، لذا پیشنهاد می نمایم که سیستم سازه ی کار را ابتدا بسازید و پوسته را روی آن نصب نمایید. چون ارتفاع ماکت در حدود یک متر خواهد شد، از حالا به فکر پایه ای جهت نصب آن باشید. ( شاید پایه ای به ارتفاع حدود 50 سانتیمتر مناسب باشد.) ضمنا در ساخت ماکت، نیازی به ساخت کل سایت نیست. چنانچه سطح پایه ی ماکت در حدود 70 در 70 سانتیمتر باشد، مناسب است.
5. مقیاس نقشه ها 1:200 و مقیاس سایت پلان 1:500 می باشد. ضمنا چهار تیپ پلان مسکونی بصورت مجزا و در مقیاس 1:100 ارائه شود.
6. ارائه ی آلبوم A3 مربوط به روند طراحی الزامی است. (Portfolio)
7. یک حلقه لوح فشرده (CD/ DVD) از کلیه مدارک پروژه شامل فایل های اتوکد، فایل های آلبوم A3 ، فایل های سمینار و فایل عکس های ماکت های اتود و ماکت نهایی.
8. یک صفحه A4 اعلام نظر و نقد آتلیه طرح پنج، بصورت تایپ شده.

موفق باشید.

۱۳۸۸ اردیبهشت ۳۰, چهارشنبه

MVRDV`S TOWER

اینجا

۱۳۸۸ اردیبهشت ۲۹, سه‌شنبه

پروژه نمونه: برج دینامیک

لطفا اینجا را ببینید.
برج دینامیک

۱۳۸۸ اردیبهشت ۲۸, دوشنبه

تحویل موقت و شادی ها و نگرانی های من

دیروز تحویل موقت طرح معماری 5 بود و دوستان بعد از شب نخوابی های بسیار، با روی خندان حاضر بودند. البته از 8 تا 9:30 صبح با خانم مهندس نیلوفر خالو اسماعیلی در آتلیه بودیم و کسی از دوستان نیامده بود!
از آنها که آمدند، کار آرین و محمد ت. چشمگیر بود.
البته کار الهه ح. و شیما و میترا و ناهید و مهرنوش و هانی هم کامل بود و همه ی نمره را گرفتند.
اما در این میان نگران کار حسام و الهه ب. هستم. ضمن کم لطفی ایشان در مورد عدم ارائه ی کار، متاسفانه باید بگویم که اگر به این ترتیب پیش بروند، ممکن است موفق به گذراندن این طرح نشوند.

ضمنا مایلم که اعتراف کنم کار پسران آتلیه دارای خلاقیت بیشتری است. دختران، ضمن انجام کلیه خواسته ها، کمتر ساختار ها را بر هم زدند و قدری با احتیط قدم بر می دارند. کار محمدان آتلیه - تاجیک، احمدی و حکمتی- اگر تا نهایت با جدیت دنبال شوند، نتایج درخشانی خواهد داشت.
دختران، خلاقیت را جدی بگیرید. شاگرد خوبی بودن و همه ی خواسته های مدرس را به موقع انجام دادن، از شما معمار خلاق نمی سازد!

۱۳۸۸ اردیبهشت ۲۵, جمعه

نظرخواهی!

سلام دوستان!
اگه نظر واقعی خودتونو تو شرایط سخت بدین، احتمالا به واقعیت نزدیک تره!
پس حالا که سخت درگیر کارهای تحویل موقت هستین، یه بار برنامه و کارهای این ترم رو مرور کنین و نظرات انتقادی خود را در مورد آتلیه طرح 5 ی که با هم داشتیم بنویسین.
در مورد برنامه ی هفتگی آتلیه، اسکیس ها، کرکسیون ها، وبلاگ، مدرس، همکار تدریس و ... بنویسید.
بسیار از نظرات شما استفاده خواهم نمود.
سپاس

برنامه کرکسیون های آینده

درود به دوستانی که در عین شب نخوابی جهت تحویل موقت، همچنان لبخند بر لب دارند!
باور کنید دانشجوی معماری که برای تحویل کارش، شب نخوابی نکشد، معمار نخواهد شد!
قدر یکان یکان این لحظات را بدانید و لذت ببرید.

یکشنبه 27-02-88 تحویل موقت، ساعت 10 صبح
پنجشنبه 31-02-88 کرکسیون نماها، سازه و تاسیسات
یکشنبه 03-03-88 کرکسیون سایت
یکشنبه 10-03-88 کرکسیون جزئیات و روش ارائه ی پایان ترم

۱۳۸۸ اردیبهشت ۲۱, دوشنبه

یادآوری

"برای یادآوری تاریخ تحویل موقت، نوشتم این پست به یادگار/ که تا روز 27 اردیبهشت، کسی دچار بحران نشود/ 5 از 20 که شوخی نیست/ پس این شش روز را تا صبح نخواب" از مقامات شیخ ابواسحاق باراجینی دامت افاضات
اینجا

خلاصه کتاب "عرصه های زندگی جمعی و خصوصی"

"عرصه های زندگی جمعی و خصوصی" نوشته ی سرج چرمایف و کریستفر الکساندر- ترجمه ی منوچهر مزینی

گروه: سارا پسران، محمد تاجیک، مهرنوش رزم خواه

نیازها ونیروها و روابط متقابل آنها:
بافت وساختمان هر مسئله الگوئی خاص خود را دارد وطرح خوب یعنی در نظر گرفتن این بافت وساختمان وتامین نیازهای مسئله. در نمودارهای تصویری که در ادامه می آیند سعی شده مسایل مربوطه حل گردد ونتایج تاثیرات عوامل و نیروها به زبان بصری بیان شوند.

فضای کافی برای پارک اتومبیل صاحب خانه ومهمانان وجلو وعقب کردن اتومبیل.

فضای موقت اتومبیل های خدمات مانند کامیون زباله.
تسهیلات لازم برای دریافت بسته ها ومرسولات پستی.
حفاظت رانندگان هنگام پیاده شدن از اتومبیل،انتقال از عرصه تحرک سریع وسایط نقلیه به عرصه پیاده.
امکان دسترسی بی خطر به وسایط نقلیه در ساعات ازدحام ترافیک.
امکان دسترسی وخروج فوری از ساختمان در مواقع آتش سوزی برای رسیدن به آمبولانس .


حفاظت ورودی، ایجاد توقف گاه مقابل ورودی، ایجاد صافی برای جلوگیری از ورود کثافت به خانه.
انبارکی برای لباس های بیرون واشیا چرخ دار .
وسیله ای برای مشاهده یک طرفه مراجعین ، فضایی برای توقف مراجعین .
جلوگیری از تضاد زیاد در میزان روشنایی .
در امان نگه داشتن خانه از سر وصدای محله .
در امان نگه داشتن فضای خارجی خانه از سر وصدای محله .
تنظیم نسبی هوا در مسافت بین اتومبیل وخانه.



فضای لازم برای نگهداری تجهیزات عمومی، تلفن، برق، فاضلاب، شوفاژ .
امکان بستن خانه به اطمینان در نقاطی که دسترسی به آن میسر است .
عایق های آتش سوزی .
مرز مشخص عرصه های نیم خصوصی خانه ها، همسایه به همسایه، مستاجر به سرایدار .
نظارت بر منابع ایجاد صدا مانند کامیون های خدمات .
نظارت بر منابع ایجاد صدا که در عرصه های جمعی ایجاد می شود .
پیش بینی وسایلی که صدای خارجی را در عرصه جمعی تخفیف دهد .
در امان نگه داشتن خانه از سر وصدای محله .
در امان نگه داشتن فضای خارجی خانه از سر وصدای محله.

مرز مشخص بین عرصه نیم خصوصی و عرصه عمومی.
پیش بینی وسایلی که خانه را از صدای شهر در امان دارد .
امکان دسترسی بی خطر به وسایط نقلیه در ساعات ازدحام ترافیک .
مسدود کردن محل جمع آوری زباله تا از آلودگی محیط جلوگیری شود .
تنظیم نسبی هوا در مسافت بین اتومبیل وخانه.


جایی برای استراحت ومصاحبت ومحلی برای بازی کودکان .
مجزا کردن کودکان وحیوانات خانگی ازوسایط نقلیه .
مجزا کردن عابران پیاده از وسایط نقلیه .
در امان نگه داشتن خانه از سر وصدای محله .
دسترسی پیاده هااز اتومبیل به خانه مستلزم حداقل مسافت باشد.
به دنبال طرح این پنج نمودار قدم بعدی ترکیب آنها وترجمه شان به یک طرح است. این طرح برای مجموعه خانه ها در نظر گرفته شده است که تعدادشان به ملاحظات فنی معین می شود، در اینجا تعداد این گروه خانه ها 20 عدد فرض می شود:

الگوئی مرکب از اجزای بسیار مجزا شده شامل فضاهای بسته وگشوده
هر حیاط فقط به اتاق های بسته ختم می شود ونه به حیاط دیگر
احاطه هر گروه خانه مسکونی با راههای عابرین پیاده ودر نتیجه ایجاد حدفاصل بین خانه وسر وصدای ترافیک
سازمان این طرح شامل تسلسل مراتب است واین تسلسل بواسطه جدا کردن عرصه ها از یکدیگر وایجاد فضای حدفاصل برای تبدیل از عرصه ای به عرصه دیگر حاصل می آید





۱۳۸۸ اردیبهشت ۱۸, جمعه

به سوی انسان شناسی خانه


خلاصه سمینار خانم ها الهه حسینی و شیما اصلانی مهر- قسمت دوم

راپاپورت در تدوین کتاب خود فعالیت بین رشته ای ناب و اصیلی را به یاری جغرافیا ، قوم شناسی ، معماری و جامعه شناسی برای تبیین مفهوم سکونت به نمایش گذاشته است . وی با روش انسان شناسانه ی خود چگونگی ارتباط بین انسان و محیط را به خوبی مورد کاوش قرار می دهد .
کتاب او یک جانبه نگری های جبر انگارانه را که اقلیم ، مصالح ، تکنولوژی ، اقتصاد و یا مذهب را عامل توضیح فرم خانه می دانند مورد چالش قرار داده ونقش صرفا " تاثیر گذار بر فرم" را برای آنها قائل می شود . در عوض نقش" تعیین کننده فرم" را به عامل اجتماعی-فرهنگی سپرده و این موضوع را به خوبی به اثبات رسانده و به شیوایی توضیح می دهد.
آنچه در تعیین فرم یک خانه مهم است نیازی که به وسیله آن فرم رفع می شود نیست ، بلکه آن گونه رفع نیاز است که فرم راتعیین می کند.
اهمیت این کتاب وقتی بیشتر می شود که بدانیم انبوه سازی ها و شهرک سازی ها و راه حل های آمایشی سکونت در کشور ما فاقد هرگونه دیدگاه فرهنگی – اجتماعی بوده و با این موضوع کاملا بیگانه اند، در نتیجه فعالیت مسکن سازی در ایران به خودی خود فعالیتی هویت زدا و تخریب کننده ی فرهنگ و زندگی اجتماعی ما است . (مقاله به سوی انسان شناسی خانه- مجله آبادی شماره 36- ص11 )

تئوری های متفاوت در مورد خانه :
هدف: تشخیص نیروهای اثر گذار بر خلق فرم خانه می باشد .
ظواهر مادی تاثیر گذار بر فرم : اقلیم - نیاز اولیه به سر پناه – مصالح – فناوری – موقعیت مکانی و ظواهر اجتماعی موضوع : شامل اقتصادی ، نظامی و مذهبی .
اقلیم و نیاز به یک سر پناه :
نقش تعیین کننده اقلیم در خلق فرم غیر قابل انکار است .
وابستگی فرهنگی اقلیم
نظریه علیت اقلیم : مشغولیت اولیه انسان نخستین ایجاد سر پناه بوده است و در نتیجه جبر اقلیم ، فرم تعیین می شده است .
معماری متاثر از فرهنگ - مراکش
بر اساس این تظریه : ما خانه می سازیم تا آب و هوای ثابتی را در درون آن خفظ کنیم و هوای بد را در خارج از ساختمان نگاهداریم.
سر پناه اهمیت فوق العاده ای برای انسان دارد. سر پناه نخستین جایگاه را در نبرد لاینقطع زندگی دارد.
مثال نقض : چرا در یک مکان واحد خانه های حیاط دار و انواع دیگر خانه با هم تولید میشوند؟
در یونان هم خانه های حیاط دار هم خانه های مگارون
ساختن خانه یک عمل طبیعی و جهانی نیست - در جنوب شرقی آسیا / امریکای جنوبی / استرالیا قبایل بی خانه هم وجود دارند.
ممنوعیت مذهبی و تابوها عدم سهولت و پیچیدگی به همراه می آورند و پا را فراتر از اجبارهای اقلیمی می گدارند.
بر خلاف آنچه گفته شد ساختمانهای اولیه و بومی انطباق تیپیک و فوق العاده ای با اقلیم داشته اند .
راپاپورت اهمیت متغیر اقلیم را انکار نمی کند - نقش تعیین کننده آن را مورد تردید قرار می دهد . ( همان – ص12 – 14 )

2- مصالح ، ساخت و فناوری :
به تدریج که انسان به فنون ساخت و سازهای پیچیده مسلط می شود فرم ها رشد و شکوفایی پیدا می کنند و تمام فرمها بخشی از فرایند رشد تدریجی هستند که مراحل متوالی گریز ناپذیری دارد .
سرخپوستان پومو که جنوب غربی کالیفرنیا درچادرهایی از جنس پوست به نام تپ زند گی می کنند که فرم کاملا ابتدایی دارد در حالی که برای مراسم ،آنها خانه های آئینی و خانه های دایره ای کامل می سازند . ( همان – ص 15 )
شناخت تکنیک به معنای استفاده مستقیم و گسترده از آن نیست. مصریان باستان با آنکه قوس را شناخته بودند اما از آن استفاده نمی کردند .
ظاهرا آنچه نمادین ( سمبولیک ) است مهمتر از چیزی است که صرفا برای منفعت و استفاده می باشد .( همان-ص 15) گاهی ارزشهای اجتماعی برتر از بهبود فن ساخت و ساز ( تکنیک ) قرار می گیرد.
وقتی مصالح جدید جانشین کاه شد این امر به صورت یک مد درآمد ، چرا که آنچه جدید بود به یک ارزش اجتماعی تبدیل شده بود.
بهتر است به جای آنکه مصالح ، ساخت و ساز و فناوری را به عنوان فاکتورهای تعیین کننده به حساب آوریم آنها را به عنوان جنبه های تغییر دهنده فرم محسوب داریم .(همان-ص15 )
این عوامل در تسهیل و ممکن یا ناممکن گردانیدن بعضی از تصمیمات نقش. ایفا می کنند اما فرم را نه تثبیت و نه تعیین می کنند.
مصالح تفاوتهایی را ایجاد می کنند و بعضی از فرآیندها را غیرممکن می سازند
باید در عوض توجه به اجبارهای یک نظام فرهنگی و فیزیکی به ناممکن های موجود درآن نظام توجه و دقت نظر داشته باشیم. مصالح یکسان فرمهای بیشمار و کاملا متفاوتی را بوجود می آورند .
اما . . . تغییر مصالح صرفا تغییر فرم ایجاد نمی کند . یورت یا چادر مغولی را با پلاستیک به جای پوشش نمدی سنتی ساختند بدون آنکه فرم ظاهری آن را تغییر دهند . (همان-ص16 )
گاه موقعیت ها یا ضرورت های اقلیمی ساختارهای غیر بهینه ای را پیشنهاد می کنند.
گاه دلایل مذهبی یا اجتماعی انگیزه ساختارهای غیر عقلانی را فراهم می کنند. فنون مربوط به ساختارها یا مصالح به تنهایی نمی توانند طبیعت و تنوع فرمهای موجود زا توضیح بدهند. (همان-ص16)

مکان طرح (site) :
عواملی همچون بستر طرح ، کمبود زمین ، طبیعت غالب بر سایت فرم را تحت تاثیر قرار می دهند. ولی هنوز یک تئوری قابل اتکا در مورد مکان طرح به عنوان عنصر تعیین کننده فرم ارائه نشده است
وابستگی و پیوند عارفانه و اسرار آمیز تمدن های اولیه و حتی روستایی به زمین سبب اقدامات پیشگیرانه و اعمال دور اندیشانه ای می گردد که انتقال مکانها از نسلی به نسل دیگر و بقا و ماندگاری مکان را به دنبال دارد .
در هواهوا در مکزیک و در تگزاس تفاوت عمیقی بین منظر مجموعه ، ساختار تجمعات مسکونی و فرم خانه ها وجود دارد
فاصله این دو تنها یک خط مرزی است اما شیوه زندگی – اقتصاد – طبیعت و معنا و مفهومی که به خانه و شهر می دهند بسیار متفاوتند . گویی این مرز یک خط واقعی جداکننده است ! (مقاله به سوی انسان شناسی خانه – مجله آبادی – شماره 37 – ص 31 )

در لیتوانی باور مردم بر این است که نیروهای ذاتی زمین بر زوی صخره ها و تپه ها قدرتمند تر هستند تا در سرزمینهای پست وهموار. مکان استقرار خانه ها در عوض تبعیت از عوارض طبیعی زمین به پیروی از همین باور انتخاب می شوند حفاظت از قبور – انبوه درختان – مکان های تازیخی و چشمه های مقدس یک جنبه مهم و متداول از تاثیر مکان بر نحوه انتخاب محل استقرار خانه است . (همان – ص 31)
مکان بعضی از فرم ها را ناممکن می گرداند
طبیعت مکان طرح را آماده می کند و انسان سازماندهی آن را برای رفع نیاز ها و ارضاء امیال خود انجام می دهد.
مکان آرمانی طرح به اهداف ، ایده آل ها و ارزشهای یک اجتماع انسانی یا یک دوره خاص ارتباط دارد
خوب دانستن یک مکان و انتخاب آن برای سکونت به تعریف فرهنگی ای که از این عبارت داریم بستگی دارد .
(همان-ص32)

دفاع :
عبارت انگیزه دفاعی بیشتر در جستجوی بیانی برای ادراک شکل فشرده بافت های شهری به کار گرفته شده تا برای توضیح فرم سکونتگاههای شخصی .
جزیره کرت : انگیزه فشردگی بسیار زیاد تجمع مسکونی در آن با عبارت دفاع قابل توضیح نیست.بلکه به دلیل غرایز تجمع گرایی و رفتار گروهی در نزد این مردم این فرم بوجود آمده است .(همان-ص32)
در شهر های جزایر یونانی عوامل موثر بر فشردگی و تراکم بافت شهری :
1- کمبود پول 2- کمبود خاک حاصلخیز و ضرورت خفظ آن 3- نیاز به سایه به خاطر وضعیت اقلیمی محل 4- عشق به جمعیت و ... .
( دغدغه دفاعی و بازتاب مذهبی )بر فرم نهایی خانه تاثیر گذار است و نیز می تواند وجهی کاملا نمادین باشد (مانع ها ، پرچین هاوحصارها )
در قبایل مازایی دفاع اهمیت فوق العاده ای دارد اما فرم خاص مسکن مردم قبیله از بینش و باور مردم نسبت به دام وچهارپا ناشی می شود . (همان-ص33)

اقتصاد :
در یک اقتصاد فقیر و در تنگنا تلاش برای بقاء و ادامه حیات و نیاز به بهره برداری حداکثر از منابع موجود تاثیر بسیار عظیم در شکلگیری فرم تجمع مسکونی دارد .(همان-ص34)
قبایل شرق افریقا به دلیل عدم بهره وری از مواهب اقتصادی موجود در محیط وپرورش ناشیانه و غیر اقتصادی چهار پایان
دچار فقر بیشتر اقتصادی شده اند و این تنها به دلیل عدم رها نمودن طریقه مالوف زندگی خود می باشد .
خانه تجلی جهان بینی ها است .مردمانی با نظام ارزشی وجهان بینی متفاوت و مردمانی با نظام اقتصادی مشابه خانه های متفاوتی دارند. نظام اقتصادی اثر تعیین کننده ای بر فرم خانه نمی گذارد . گاهی تعداد خانه های ثروتمند بیشتر از تعداد خانواده های ثروتمند است !!!
عواملی چون : 1- همیاری اجتماعی 2- انگیزه نیکو 3- همبستگی اجتماعی و ... بهره وری اقتصاد ی را تحت تاثیر قرار می دهند .
ترکیب بندی های متعددی از عناصر ضروری اقتصادی در خانه وجود دارد جانمایی اصطبل – زمین باز – انبار – کارگاه – مرغدانی و ... به گونه های متفاوتی صورت می گیرند.
معماری بنای بو می که خاصیت الحاق شوندگی تزایدی و قابلیت انطباق بالادارد سا مانه گرد همایی را شکل می دهد و بناهای سبک گرا با فرمهای خشک و انعطاف ناپذیر سامانه تکه نمودن و قطعه قطعه کردن را بوجود می آورد .
(همان-ص35)

مذهب :
( مذهب ) نوعی جبرگرائی ضد طبیعی است که در مقابل جبرگرائی طبیعی ( سر پناه دانستن خانه )قرار می گیرد
رگلان می گویدخانه مقدس است و چیزی بیش از یک سرپناه ساده است خانه به دلیل آئین های مذهبی برپا می شود خانه نه سر پناه و نه محل سکنی است بلکه یک معبد است .(همان-ص37)
تفاوت در حوزه فضایی مردانه و زنانه - ویژگی مقدس آستان خانه و ورودی آن - جداسازی بین محیط مقدس و نامقدس از تاثیرات مذهبی اند . اما مذهب به تنهایی نمی تواند فرم نهایی خانه را توضیح دهد زیرا در این صورت نیازهای اختصاصی و ویژه خانه را نادیده گرفته ایم .
دفونتن معتقد است مذهب تعیین کننده فرم مکان طرح و پلان یک تجمع مسکونی ، شهرها ،خانه ها ، جمعیت ها ، کشاورزی و ارتباطات است . او می گوید انسان بینشی روحانی و اصالتا انسانی دارد ، خانه او با لانه ! کندو ! سدهای سگ آبی ! و ... متفاوت است .
مذهب بر فرم ، پلان ، سازماندهی فضائی و جهت گیری خانه اثر می گذارد
به عنوان مثال خانه های گرد و مستطیلی با تاثیرات متفاوتی از مذهب شکل گرفته اند
قبایل زولوخانه های گردی دارند که هیچ خط راستی در آن یافت نمی شود و جهت گیری خاصی ندارند اما خانه های موسوم به ترانو در ماداگاسکار بر اساس محور های دقیق و مشخص و بر اساس قواعد نجومی جهت گیری شده اند !
بزرگترین ضعف این دیدگاه گرایش یکسو نگرانه و جبرگرایانه آن است . همه چیز از جمله خانه حاوی مفاهیم نمادین است. هستی در کلیت خود یک نماد پر قدرت است. و شکل گیری طرح ذهنی خانه با انتخاب نمادهایی همراه است . مذهب بر خلاف روایت های ماده گرایانه به جبر گرائی تمایل کمتری نشان می دهد. (همان-ص37)

منابع :
راپاپورت ، اموس ، به سوی انسان شناسی خانه . ترجمه مسعود پرچمی عراقی ، مجله آبادی . شماره 36 و شماره 37 (مقاله در دو قسمت منتشر شده است)

۱۳۸۸ اردیبهشت ۱۵, سه‌شنبه

خلاصه ای از ضوابط بلند مرتبه سازی

خلاصه کتاب "ضوابط و مکان یابی بلند مرتبه سازی"، نوشته ی حمیده امکچی

سمینار گروه ناهید و زهرا

این سمینار در کلاس با تصویر ارائه شده است.

روش های دیگری مثل الگوی خیابان ها ـ تغییرات سطح طبقات ـ نما ـ رنگ ـ محوطه سازی و بسیاری عوامل دیگر در دستیابی به تنوع و ایجاد محیط مناسب دخیل هستند.
به هر حال ، در هر یک از روش هایی ،طراح بکار می گیرد شامل: تنوع یا تشابه در ارتفاع ساختمانهای افقی یا عمودی ، باید تا حد امکان طرح خود را قابل انعطاف ارائه نماید.
در روند تهیه طرح این پرسش مطرح می شود که ابتدا طرح ساختمان تهیه می شود یا طرح محوطه ؟چطور می توان نقشه محوطه را طراحی کرد بدون اینکه طرح ساختمان فراهم شده باشد؟!
باید گفت که در این مقطع اصل آزمون و خطا بکار می آید.
تعیین شکل و اندازه مناسب برای ساختمان های مختلف از جمله مهم ترین نکات برای بدست آوردن اندازه مناسب برای بهترین سایت خواهد بود.مقیاس و تناسب در این مرحله از همه عوامل مؤثر ضروری ترند.برای بهتر جا افتادن مسئله یک نمونه طراحی با شکل های مختلف آنرا مورد تحلیل قرار می دهیم:
در شکل اول ، ساختمان های 12 طبقه که تراکم نسبتاً بالایی دارند، به صورت غیرماهرانه ای در ارتباط با توپوگرافی قرار گرفته اند.نزدیک بودن فاصله ها به علت ایجاد احساس عدم استقلال و مشکلاتی از بابت اشراف و همچنین نور و هوای نامناسب ،طرح فوق را نامطلوب می سازند.
در شکل بعدی ، با تقلیل تراکم و اسستفاده از ساختمان های بلندتر با ارتفاع متوسط 16 طبقه تغییر یافته است ولی هنوز دارای مسائل طرح اولیه می باشد.
طرح بعدی ، دارای افزایش ارتفاع تا حد مجاز برای برج هاست .در این طرح فضای اطراف ساختمان ها باز است و نور و هوای کافی وجود دارد.
برتری ساختمان های بلند ، در داشتن مناظر زیباست .در مجموع پلان محوطه باید با توجه به عملکرد داخلی آپارتمان ها تهیه شود و طراح به طور همزمان به کلیه فعالیت ها مانند حرکت وسایل نقلیه ،فضا، فرم و حجم می اندیشد.
به این ترتیب در وهله اول ،شکل و ارتفاع ساختمان ها انتخاب می شود.پس الگوی گردش سواره و پیاده و در مرحله بعدی تفکیک فضاهای تفریحی ـ خدماتی از سایر کاربری ها تعیین می گردد.
اگر چه امکان دارد در هر مودر خطوط فکری کلی و اطلاعات مشخص به دست آید، اما در مرحله خلاقیت ، درون مایه ابتکار طراح آثار مثبتی در نتیجه نهایی ایجاد می کند.

- محدودیت زمین:
از مشکلات عمده اکثر شهرهای بزرگ محدودیت زمین مناسب برای ساخت و ساز در مقیاس وسیع است و اغلب تصور می شود که با افزایش ارتفاع و تعداد طبقات در ساختمان های ردیفی ، استفاده بیشتری از زمین می شود.در شکل ، ساختمان های 12 و 6 طبقه از نظر میزان صرفه جویی در مصرف زمین با هم مقایسه شده اند.همانطور که مشاهده می شود فاصله دو ساختمان 12 طبقه از یکدیگر برای تأمین نور و تهویه مناسب باید بیشتر از دو ساختمان با طبقات کمتر باشد.در حالی که ساختمان های 6 طبقه مقداری زمین اضافی تحت اشغال ساختمان قرار می گیرد.در هر دو حالت مقدار زمین صرفه جویی شده برابر و نشان دهنده آن است که در روش ساختمان های ردیفی با افزایش طبقات مقدار صرفه جویی در زمین کاهش می یابد.در حقیقت مساحت متوسط هر واحد در بلوک های 12 تا 16 طبقه 20 تا 30% بیشتر از واحدهای 5 تا 6 طبقه بدون آسانسور است ،چرا که در حالت اول سطح زیربنای آسانسور و راهروها افزایش می یابد.

در این زمینه 2 راه حل برای اشغال کمتر زمین وجود دارد:
1- افزایش عمق طبقه 2- استفاده از الگوی پله ای شکل
- الگوی خیابان ها:
الگوی خیابان ها به شدت بی هویت کلی طرح تأثیر می گذارد.
1) الگوی شبکه ای دارای مسیر مستقیم که شبکه مستطیل شکل یکنواختی در دیده بیننده ایجاد می کند.اگر چه این الگو در تراکم های بالا کاربرد دارد اما باید تا حد امکان تغییر کند.
2) الگوی شعاعی: این الگو با خطوط منحنی بی قاعده حالت غیررسمی دارند و بای مناطق مسکونی مناسب ترند.در این حالت به رهگذری که از کنار خیابان می گذرد،تصاویر گوناگونی ارائه می گردد و ساختمان ها دائماً در چشم اندازهای مختلف مشاهده می شوند.از طرف دیگر، خیابان های منحنی به طور طبیعی باعث کاهش سرعت اتومبیل ها می گردند. خیابان منحنی مرکزی که خیابان درجه دوم از آن منشعب می شود، الگویی شعاعی با کمی اختلاف است.
خیابان حلقوی : خیابان های حلقوی در نقطه ای از شریان اصلی شروع می شوند، در میان زمین دور می زنند و پس به نقطه دیگری از خیابان اصلی منتهی می گردند.از این خیابان اصلی راههای کوتاهتری نیز منشعب می شوند.
الگوی خیابان با فرم آزاد: در این الگو خیابان ها بر اساس عوارض زمین طراحی می شوند.
- به طور کلی طرح خیابان بندی را می توان از ترکیب این الگوها به وجود آورد .در مجموع باید از ایجاد مسیرهای مستقیم و طولانی اجتناب کرد چرا که این راهها محرک افزایش سرعت اند.

فصل2 : شروع تنظیم شرایط محیطی:
هر شهر شهرک یا منطقه شهری اقلیم خاص خود را دارد که ممکن است با اقلیم توصیف شده برای ناحیه (اقلیم کلان) کمی متفاوت باشد.اطلاعات منتشر شده مربوط به نزدیکترین ایستگاه هواشناسی ، اقلیم کلان را توصیف می کند.
عواملی که موجب تفاوت اقلیم حمل نسبت به اقلیم منطقه می شوند:
- توپوگرافی: شیب ـ جهت ـ اشراف ـ ارتفاع ـ تپه ها و دره ها ...
- سطح زمین : قابلیت انعکاس ـ نفوذ پذیری ـ دمای خاک ...
- رستنی ها و درختان : ایجاد سایه می کنند و حمل را به واحدهای کوچکتر با علائم اقلیمی متمایز تقسیم نمایند.
تفاوت میان اقلیم خرد و اقلیم کلان ناحیه ای تا حدودی به درجه مداخله انسان بستگی دارد.عواملی که باعث تفاوت بین اقلیم شهری نسبت به اقلیم ناحیه ای می شوند عبارتند از:
الف) تغییر کیفیت سطوح (راههای فرش شده و ساختمان ها ): افزایش ضریب جذب ثابت آفتاب و کاهش تبخیر.
ب) ساختمان ها : ساختمان ها باعث ایجاد سایه می شوند و در مقابل باد همچنین مانع عمل می کنند و در برخی موارد باعث افزایش سرعت باد می شوند.علاوه بر این ساختمان ها حرارت جذب شده را در توده مصالحشان ذخیره می کنند و به هنگام شب آنرا به آرامی آزاد می سازند.
ج) نشت انرژی: این عمل از طریق دیوارها و در نتیجه تهویه ساختمان های گرم شده ، حرارت خروجی سیستم های خنک کننده و تهویه مطبوع ،حرارت خروجی موتورهای درون سنسور و وسایل الکتریکی ،حرارت تلف شده از صنایع به در ،کویدها و کارخانه های بزرگ انجام می پذیرد.
آلودگی جوی :وجود ذرات جامد در جو شهری ،ممکن است در شرایط مناسب به تشکیل مه کمک کند و موجب بارندگی شود.دمای هوای یک شهر می تواند11-8 درجه سلسیوس بیشتر از دمای هوای محدوده های اطرف شهر باشد.
-جریان هوا در اطراف یک ساختمان:
زمانی که توده ای از هوای متحرک به مانعی مثل ساختمان برخورد می کند،مانند هر سیال دیگر با حرکت به سمت دو طرف ساختمان و بس با پیوستن مجدد به جریان اصلی واکنش نشان می دهد.در جبهه رو به بالا ساختمان توده ای تقریباً گرمای شکل از هوا به وجود می آید که متقابلاً باعث جریان یافتن هوا به سمت بالا و اطراف می شود.
لایه ای منفصل از هوا بین ساختمان و هوای ساکن از یک طرف و لایه هوای در حال حرکت از طرف دیگر تشکیل می شود.دو لایه منفصل به دلیل اصطکاک ،سطح بالای هوای ساکن به طرف جلو حرکت می کند و در نتیجه جریان پیچشی یا گردبادی تولید می شود.
بنابراین هر جا که لایه هوای متحرک از سطوح جامد اشیاء جدا شود .جریان های گردبادی به وجود می آیذد.این جریان ها در قسمت های رو به باد ، در فشار زیاد و در قسمت های پشت به باد در فشار کم به قسمت کم فشار پشت نما در اصطلاح «سایه باد»گویند.تناوب پیدایش گردبادها تابع شکل و اندازه ساختمان است و می توان مقدار آنرا با استفاده از دیوارهای با زمینه زبر و ناهموار و شکل های ساختمانی نامنظم کاهش داد.
اثر ونتوری: نوعی عمل جریان متلاطم باد است که با عبور قیفی شکل توده ،هوای متحرک از فضای باریک بین دو ساختمان بلند ظاهر می شود.سرعت باد در این فضا از سرعت باد جریان هوای اصلی هم تجاوز می کند.
- جریان هوا در اطراف چند ساختمان:
تأثیر بلوکهای مرتفع ساختمانی در مجموعه های مختلط به وسیله مؤسسه تحقیقات ساختمان در گارستون (انگلستان) طی آزمایشاتی مورد مطالعه قرار گرفت.شکل روبرو نشان می دهد که جریان هوا چگونه در مقابل یک بلوک مرتفع تقسیم می شود.قسمتی از این جریان به طرف بالا و روی بام و قسمتی به سمت پایین حرکت می کند تا گردبادی بزرگ که منجر به تولید فشار زیاد می شود تولید گردد .به این ترتیب در سطح و دو طرف بنای بلند ، فشار زیادی مشاهده می شود.
حال اگر ساختمان کوتاهی در سایه باد ساختمان مرتفعی قرار گیرد،افزایش ارتفاع بلوک رو به باد، باعث افزایش جریان هوا در ساختمان کوتاه و در جهت عکس وزش یاد خواهد شد .شاخه پایینی (برگشت) یک جریان پیچشی بزرگ است که از داخل ساختمان میگذرد.
- کنترل کننده های ساختمانی:
روش های ساختمانی غیرفعال ،تعدیل بیشتری در تغییرات شرایط اقلیمی به وجود می آورند و اغلب با استفاده از آنها می توان به شرایط آسایش دست یافت.اولین و مهمترین عامل ساختمانی که می توان آنرا در تنظیم شرایط محیطی مؤثر دانست ، شکل کلی ساختمان است.
در شکل به نمونه فرم های شماتیک ساختمان ها در مقابل نیروی باد نمایش داده شده اند.
- جهت استقرار ساختمان: عوامل مؤثر در تعیین جهت ساختمان به 3 دسته تقسیم می شود:
الف) عوامل اقلیمی : تابش خورشید و جریان بادها
ب) عوامل محیطی: از قبیل عوامل طبیعی زمین و مناظر
ج) باورهای اجتماعی و فرهنگی: از قبیل لزوم قرارگرفتن ماده در جهت قبله ، قطع دید همسایه ها به قسمت خصوصی.
الف: برای تعیین جهت ساختمان با توجه به عوامل اقلیمی باید به 2 نکته توجه کرد:
1 ) امکان استفاده از خاصیت خنک کنندهباد و احتراز از تابش آفتاب در مواقع گرم.
2) امکان استفاده از تابش آفتاب و مصون ماندن از وزش باد در مواقع سرد.
با توجه به شکل که جهت مناسب ساختمان در چند شهر بزرگ ایران را نشان می دهد ،می توان گفت جهت مناسب ساختمان در ایران همواره از جنوب شرق است.
بر اساس آزمایش های انجام شده ،هرگاه باد با زاویه 90-45 به جبهه ساختمان بوزد، تأثیر قابل ملاحظه ای در جریان هوای داخل دارد.تأثیر وزش باد با زاویه 45-25 ناچیز است. و هرگاه باد با زاویه کمتر از 25 درجه به جبهه ساختمان بوزد ، دیگر نمی تواند تأثیری در به جریان انداختن هوای داخل ساختمان داشته باشد.

فصل 3 : ساختار کالبدی ساختمان های بلند:
- تعریف ساختمان بلند: هر بنایی که ارتفاع ان از 23 متر که معادل فاصله قائم بین تراز کف بالاترین طبقه قابل تصرف ، تا تراز پایین ترین سطح قابل دسترس برای ماشین های آتش نشانی است ، بیشتر باشد ، ساختمان بلند مصوب می شود.
- حد امکانات تجهیزات آتش نشانی در بیشتر کشورهای اروپایی و اسکاندیناوی بین 22 تا 25 متر است.جدول مقابل حداقل ارتفاع ساختمان بلند در این گونه کشورها را نشان می دهد.
- شکل کلی ساختمان های بلند:ساختمان های بلند به دو شکل کلی برج و نواری وجود دارد.گردش افراد در برجها از طریق هسته مرکزی و در ساختمان های نواری از طریق راهروهای طویل و یا بالکن ها انجام می شود.دو شکل کلی فوق به شکل های بسیار متنوع به کار می روند.برج ها به صورت 3 گوش ـ 4 گوش ـ 6 گوش ، دایره ـ ستاره ، y ، T شکل هستند که برخی از آنها می توانند در حالت های زوج فرم های جدیدی مانند H,X و لانه زنبوری به وجود آورند.
الگوهای مختلف برج:
1- پلان 4 گوش : آپارتمان ها حول هسته مرکزی قرار دارند.
2- پلان 6 گوش: در هر طبقه آپارتمان مجزا به طور منطقی در یک 6 ضلعی قرار گرفته و فضای گردش به حداقل رسیده است.
3- پلان جفت:10 آپارتمان در هر طبقه و امکانات فرار در شرایط اضطراری فراهم شد.
4- پلان Y شکل یا ستاره : این نوع بلکوها در بسیاری از کشورها با استقبال مواجه شده و رایج شده اند.این بلوک ها در مواردی که شاخه هایی با زاویه های نامساوی داشته باشند، طرح های متنوع بسیاری بدون وجود حیاط بسته ایجاد می کنند.
5- پلان Y شکل که به صورت زوج (دوقلو) قرار گرفته اند .فضای گردش افراد در هسته مرکزی قرار گرفته وا مکانات فرار در شرایط اضطراری فراهم شده است.
6- پلان T شکل: این برج دارای 60 آپارتمان است که به وسسله دوراه پله و 3 آسانسور سرویس داده می شوند.در هر طبقه 4 واحد قرار گرفته اند.
7- پلان H شکل : هر گاه پلان T شکل به صورت زوج (جفت) بکار رود این فرم ایجاد می شود.
8- پلان X شکل : هر طبقه 8 آپارتمان دارد و در هر بال آن 2 آپارتمان قرار گرفته است.هسته مرکزی شامل 2 راه پله داخلی و یک آسانسور است که محل shooting در آن قرار گرفته است.
9- پلان دایره ای شکل: این برج 60 طبقه است که 19 طبقه آن پارکینگ ،40 طبقه آپارتمان است.سرویس مرکزی دایره ای شکل شامل 5 آسانسور و 2 راه پله ،کانال دود ،shooting و سرویس های الکتریکی و لوله کشی است.
10-پلان مثلثی: هر طبقه 3 آپارتمان دارد.هسته مرکزی گردش شامل 2 آسانسور و دو راه پله است.
- الگوهای مختلف ساختمان های بلند نواری:الگوهای نواری با ایجاد شکستگی یا انحنا در پلان سایت با شکل های مختلف تنوع بسیاری دارد. در این الگو پلان های دارای اختلاف سطح و دسترسی از بالکن یا راهرو در 2 طبقه به حالت دوبلکس یا در 3 طبقه تریپلکس طرح های گوناگون و جالبی ایجاد می کنند.
در این شکل 2 آپارتمان کوچک با راهرو مشترک دسترس دارند.(دوبلکس)
در این الگو 2 آپارتمان در 3 طبقه به نحوی قرار گرفته که هر واحد خود دو طبقه است.
دارای سطوح شکسته که از بالکن دسترسی دارند مشاهده می شوند.
در شکل الگوی تریپلکس مطابق سیستم مارشال نشان داده شده است در این الگو در هر 3 طبقه یک دسترسی از بالکن وجود دارد.
این شکل نوعی از واحدهای تریپلکس را نشان می دهد.در این نمونه دسترسی از طریق بالکن طویلی انجام می گیرد.
- فرم مناسب در برابر نیروهای جانبی: شکل مناسب از نظر سازه ای ،مشکلی است که بازده زیاد داشته باشد مفهوم باز ، سازه ای حداقل تغییر مکان جانبی بر اثر بارهای جانبی (باد و زلزله) است.فرم های منشورهای مستطیلی از دیدگاه هندسی در مقابل تغییر مکان جانبی تا حدودی حساس اندود بازده سازه ای مناسبی ندارند.
- شکل استوانه ای ساختمان ،هندسه لوله ای واقعی ایجاد می کند و در مقابل بارگذاری جانبی رفتار 3 بعدی واقعی از خود نشان می دهدعلاوه بر این در امتداد عمودی جهت باد، سطح رویه کمتری دارد: در مقایسه با ساختمان منشوری در این فرم فشار وارده باد بسیار کاهش می یابد.مزیت ساختمان های بیضوی مشابه شاختمان های مدور است.
- منشور مثلثی ،شکل ساختمانی دیگری است که به لحاظ سازه ای پربازده است.

- مقایسه شکل های اصلی ساختمان های بلند:
بــرج نــواری
با ارتفاع خود از بافت اطراف متمایز می شوند جلوه می کنند بر مناظر اطراف کاملاً اشراف دارند.
سایه های مزاحم برج ها بر روی محیط و ساختمان های اطراف در مقایسه با شکل های نواری کمتر است.
فضای باز و سبز وسیع تر و مناظر بیشتری ایجاد می کند. ویژگی شکل های نواری حجم آنهاست.شکل های نواری بخشی از منظره را جذب می کنند.
فضای باز اطراف را مسدود می کنند.
مسئله اشراف در شکل های نواری بیشتر است.

- کنترل حجم ساختمان: ساختمان های بلند و حجیم برای سیمای شهری ،مشکلات جدی طراحی ایجاد می کنند.فرم های نواری که از یک طرف باریک و از طرف دیگر بسیار عریض اند،شکل ساختمانی ناهنجاری در داخل شهر به حساب می آیند.بنابراین برای قراردادن حجم بنا در یک حوزه منطقی می توان قسمتی از حجم ساختمان را حذف و در جای دیگر مطرح کرد.
مهمترین قسمت برای کاستن از اندازه ساختمان ،قسمت بالایی آن است.
ضوابط کنترل حجم ساختمان در شهر سانفرانسیسکو:
این ضوابط در سال 1971 برای این شهر به تصویب رسید و 4 قالب حجمی را مطرح می کند که در ارتفاع های مختلف بکار می روند.
از مجموعه ضوابط کنترل ارتفاع و حجم تود می توان برای جهت دادن به سیمای شهر و ایجاد کسب و هویتی خاصی برای شهر بهره برد.
- تسهیلات و خدمات:
آسانسور: سیستم حمل و نقل عمومی (آسانسور) مهمترین وسیله خدماتی در ساختمان های بلند و نیز فضاهای مورد نیاز آن در فضای راهرو مهمترین اجزای تشکیل دهنده ساختار معماری این نوع ساختمان هاست.در انتخاب آسانسور مناسب علاوه بر عملکرد مناسب آن عوامل اقتصادی نیز باید مد نظر قرار گیرند.
بر اساس استاندارد انگلستان برای هر 50 واحد مسکونی ، یک اسانسور در نظر گرفته می شود و حداکثر فاصله از آسانسور تا ورودی 45متر است.استفاده از آسانسورهایی که به صورت متناوب در سطح طبقات ایست دارند به دلیل کاهش درهای آسانسور در طبقات اقتصادی تر است.
علی رغم اینکه در ساختمان های بالای 12 طبقه ، سرعت 30 متر بر دقیقه سرویسی مناسب و اقتصادی است .در جایی که از لحاظ اقتصادی امکان پذیر باشد، برای ساختمان های 15 تا 20 طبقه ، آسانسوری با سرعت 60 تا 105 سر در دقیقه مناسب است ، زیرا موجب کاهش زمان انتظار می گردد.
استفاده از آسانسورهایی که مجهز به درهای خودکار و لبه های حساس در مقابل موانع استف ایمنی بالایی ایجادمی کند.علاوه بر این دکمه های آسانسور باید دور از دسترس کودکان باشد ولی دکمه اعلام خطر باید در دسترس کودکان باشد در تا در مواقع بروز نقص فنی قادر به استفاده باشند.دوام و عملکرد خوب آسانسور در گرو استفاده اصولی از آن است.بنابراین آسانسور باید فقط مورد استفاده ساکنان قرار گیرد.
- راهرو: گنجایش راهرو حد تردد در حالتهای آزاد در حدود 104 نفر در مترمربع است.در چنین تراکمی ، افراد با سرعتی کمتر از سرعت طبیعی خود قدم می زنند .با استفاده از راهروهای وسیعتر از 102متر،ظرفیت افراد ، متناسب با عرض راهرو خواهد بود، در راهروهای باریکتر دو نفر نخوهد بود به راحتی از کنار هم عبور کنند.
- محل های انتظار: صفوف طولانی : عرض صف می تواند با استفاده از حصار یا سایر محدودیت ها تا 600 مترمربع کاهش یابد.صفوف باز و بدون حصار دارای عرض متوسط 1200 هستند.
- صفوف پر حجم: اکثر مردم در تراکم 1 نفر بر مترمربع احساس راحتی می کنند.این تراکم ضابطه خوبی برای فضاهای انتظار در راههای گردش اصلی است.
- انتقال زباله : سیستم های دفع زباله : مشهورترین سیستم انبار زباله به دلیل سادگی نسبی و اقتصادی بودن آن ، سیستم ساز سقوط آزاد است که در این حالت زباله در انبارهای استاندارد قابل حرکت در سطح زمین یا در کوره های مخصوص تخلیه می گردد.پرتاب در صورتی مناسب است که 20 آپارتمان را با بکارگیری صندوق با دو یا سه بار تخلیه در هفته انجام بگیرد.محل استقرار Shooting باید دور از راه پله و ترجیحاً در راهرویی باشد که با شرایط ایمنی ساختمان در مقابل آتش سوزی مغایر نگردد.
- دستگاههای مکانیکی :
دستگاههای مکانیکی و موقعیت آنها ، یکی از مؤثرترین عناصر معماری است علاوه بر جنبه های معماری بار وارده از دستگاهها ، دسترسی به آنها و همچنین ارتعاش و تأثیرشان بر سازه و آکوستیک ساختمان باید در نظر گرفته شود.
- کانال تأسیسات: فضای لازم برای کانال ممکن است در راهرو اصلی طرح شود یا به عنوان کانالی مجزا در پیرامون ساختمان و هماهنگ با نمای خارجی آن در نظر گرفته شود.
- پارکینگ: اولین نکته مهم، فضای کافی برای باز شدن در اتومبیل هاست.دومین نکته در طراحی حرکت وسیله نقلیه به داخل جایگاه است.هرچه زاویه پارک از 40 درجه به 45 درجه نزدیکتر شود .مدول پارک را می توان کوچکتر کرد ،بدون آنکه قابلیت حرکت در ورود به جایگاه تغییر کند.عرض مدول تا اندازه ای بستگی به عرض جایگاه دارد.جایگاه باریکتر احتیاج به مدول وسیعتری دارد تا بتوان به همان راحتی حرکت به داخل جایگاه عریض را فراهم کرد.

فصل4 : ساختمان بلند و سازه نگهدارنده
ساختمان بلند نیاز به سیستم سازه نسبتاً پیچیده دارد.نیروهای فیزیکی و محیطی از عوالم اساسی و تعیین کننده اند.ساختمان باید در مقابل نیروهای قائم ثقل و نیروهای افقی باد در بالای سطح زمین و زلزله در زیر سطح زمین مقاومت کند.پوشش ساختمان باید اختلاق دما، فشار هوا و رطوبت بین محیط خارج و داخل را تحمل کند.
- سازه های متداول برای ساختمان های بلند:
الف: عناصر خطی: تیر و ستون قادر به تحمل نیروهای محوری و دورانی
ب : عناصر سطحی: دیوار به صورت توپی با سوراخ های مشبک یا خرپایی
ج: عناصر فضایی: پوشش نما یا هسته مرکزی در شکل دیده می شوند.
- نماهای سازه ای: مهاربندی جانبی برای مقاومت نیروهای باد و زلزله در ساختمان های بلند ،لازم نیست که به هسته ها ، دیوارهای برشی و قابهای مهار بندی شده داخلی محدود شود.همه این سیستم ها را می توان در نمای خارجی نمایان سات که در این صورت ، هم به عنوان عضو تزئینی و هم به عنوان عضو سازه ای بکار می روند.
سیستم سازه ای نمایی را می توان به 2 گروه تقسیم کرد:
1- شبکه های نمایی اساسی و یکنواخت که در سراسر ارتفاع ساختمان تکرار می شوند.
2- طرح های سازه ای که با استفاده از عناصر مورب در تمام ارتفاع نما امتداد می یابند.

مجتمع مسکونی بهار

برای دیدن یک نمونه ی خوب آپارتمان مسکونی که روابط پلان در آن بخوبی سازماندهی شده است، مجتمع مسکونی بهار اثر آقای مهندس فرامرز شریفی را ببینید.

صرفه اقتصادی در پروژه ساختمانی

تهیه و تنظیم : حسام ابویی

ازعوامل تاثیرگزاربرکاهش هزینه ساختمان شکل واندازه پلان می باشد.
البته باتوجه به محدودیتهای موجود ابعاد زمین نشانگر ابعاد پلان خواهد بود
لذا زمین مورد نظر باید ترجیحا چهارگوش با اضلاع موازی وبدون قناسی باشد.
هرچقدر مجاورت مسکونی یک زمین بیشتر باشد در صورتی که ازنورمناسب برخوردارباشد به لحاظ صرفه اقتصادی بهتراست.
استفاده بهینه ازفضای موجود و بحث کاربرد ان ودراصطلاح نقشه کشی برخورداری ازبیشترین فضای کاربردی با کمترین پرت موجود درامرنقشه کشی یکی از علل رعایت صرفه اقتصادی در ساختمان می باشد.

درتمامی مجموعه های انبوهسازی مسکن ازجمله طرح مسکن مهر که صرفه اقتصادی یکی از ارکان اجرای پروژه است ارتفاع تمام شده طبقات را از 3.20 به 3 یا 2.80 کاهش داده که این امر صرفه جوئی مصالح سازه ونما را درپی دارد.
البته این امردرساختمان های مسکونی 5طبقه شهری مرسوم نیست.
مجموع متراژپلان های مسکونی یک ساختمان را متراژ مفید ومجموع متراژمفید ودیگرفضاها ازجمله مشاعات رافضای کل گویند.
حال هرچه این ارقام به یکدیگر نزدیکتر باشد صرفه اقتصادی بیشتر درپی خواهد داشت.
نحوه طراحی ابعاد پنجره دراینگونه پروژه ها به گونه ایست که بتوان ازکمترین ابعاد بیشترین نور رابهره جست.
این ابعاد غالبا کوچک واز 1.20 متر در عرض وارتفاع تجاوز نمیکند.

تصمیمات طراحی معماری در نقشه نباید به گونه ای باشد که بر سازه و تاسیسات اثر منفی بگذارد.
بعنوان مثال ایجاد دهنه های بزرگ مابین ستونها در برخی موارد باعث افزایش میزان بار روی ستون درنتیجه قطور شدن ستون و همچنین سنگین تر شدن تیرچه ها افزایش میزان الکترود مصرفی افزایش میزان کار سنگین تر شدن سازه و در نهایت بالا بردن هزینه ها را در پی خواهد داشت.
به طور کلی میزان خاکبرداری و خاکریزی پروژه باید به گونه ای انجام شود که کمترین حمل خاک را در بر داشته باشد.
میزان ارتفاع خاک باید بدون هیچ گونه اشتباهی حاصل شود چراکه عدم رعایت ان مستلزم پرداخت
هزینه های اضافی خواهد شد.

مهمترین عامل ایجاد صرفه اقتصادی در ساختمان نحوه مدیریت و ثبت قراردادهاست.
ثبت قرارداد نباید به گونه ای به پیمانکار تحمیل شود که در مقابل اجرای مطلوب کار ازسوی او مشمول کم کاری و کاستی شده و معایب ان تا انتها گریبان گیر تمامی پیمانکاران درگیر کار شود.
مدیریت کار هم باید به لحاظ صرف کمترین انرژی از سوی کارفرما بیشترین بررسی روی کار انجام شود.
در کل پروژه باید کمترین دور ریز مصالح به صورت نخاله وکمترین جابجایی مصالح را داشته باشد.